Aziz Başkan Metro neden bitemiyor?

Aziz Başkan Metro neden bitemiyor?

Bugüne kadar herkes yılan hikayesine dönen metro için bir şeyler söyledi yazdı, sonuç değişmedi, peki bunun suçlusu kimdi?

Aziz Kocaoğlu’mu, STFA Mühendislik- Semally (Müşavir Firma),Bayındır İnşaat’mı, Bozoğlu İnşaat’mı, Öztaş İnşaat’mı, İBB Bürokratları mı, yoksa Ak Parti Hükümeti mi önce bunun cevabı bulunmalıdır.

Aziz Kocaoğlu İzmir ili için çok önemli bir adımı atmış, uykularında bile metroyla uğraşmış lakin başarılı olamamıştır. Öngörülemeyen sebepler diye bir mazeret olamaz, 21. YY içerisindeyiz, sizin çok övündüğünüz bürokratlarınız var, küçük bir inşaata, başlamadan evvel, önce zemin araştırması yapılır, proje safhasında en küçük ayrıntılar düşünülür, ortaya bir tip proje çıkarılır, bu tip proje üzerinde, tartışılır, konunun uzmanlarından görüş alınır, sonra proje hayata geçirilir. Zannedersem bizde hele bir başlasın ardından, sorun çıkarsa hallederiz mantığı ile yola çıkılmış olabilir mi?

STFA Mühendislik-Semally ortak girişimi, böylesine güçlü bir firma, nasıl olurda, projeyi selamete çıkaramaz. Suçlu yüklenici ise, yüklenici değiştirilir, projedeyse, işin başında, proje değişmesi gerekmez miydi. STFA ister projeyi kendisi yapsın, ister İBB tarafından yapılsın, STFA nın, projeyi denetleme yükümlülüğü, nedeni ile hatalı bir proje karşısında, kesin sorumluluğu bulunduğunu düşünmekteyim.

Nerden bu kanıya vardın derseniz, ihale dosyası alan ve Türkiye’nin, bu konularda en deneyimli firmaları arasında, olan Alarko’nun da ihale dosyasını incelemesinin ardından, teklif vermeyerek dosyada mevcut bilgiler ve proje ile bu işin yapılamayacağını belirtmesine karşın, neden dikkate alınmamıştır. Metro inşaatına başlamadan evvel, buranın zemin etütlerini, STFA- SEMAALY yapmamış mıydı?

2005 yılında, İlk projede bulunan 6 istasyon şöyle idi: Fahrettin Altay, Güzelyalı, Poligon, Göztepe, Hatay ve Bahçelievler idi.

İBB kendi sitesinde yer alan açıklamalarda, uygulanacak proje uyarınca istasyonların bulunduğu alanlar çift fonksiyonlu olacak; zeminde istasyon peronları bulunurken, peronların üstünde gişeler (konkors katı) yer alacak. Gişelerin bulunduğu alanlar yaya yer altı geçidi olarak da kullanılacak. Böylece, İnönü Caddesi üzerinde 6 noktada yaya alt geçidi kazanılarak, karşıdan karşıya geçişler yayalar açısından daha rahat ve güvenli olacak, trafik akışında da rahatlama sağlanacak dedi ve ilk ihale Şubat ayında yapılması beklenirken, bir ay gecikme ile 16 Mart 2005 yılında yapıldı.
Görüldüğü gibi metronun gecikme süreci daha ihale sürecinde iken başladı. İlk ihalede verilen teklifler şöyle idi;

Bayındır İnşaat: 90.898.248 YTL,Tinsa LTD: 119.952.592 YTL,Ceylan İnşaat: 132.836.993 YTL,UKR metro & Gülermak: 132.900.788 YTL
İhale yapılan süreçte İBB tarafından resmi internet sitesinde yapılan açıklama şöyle idi:

16 Mart 2005 tarihinde inşaat ihalesi yapılan Üçyol – Üçkuyular metro hattı çalışmalarının bu yıl Mayıs ayında başlayıp, öngörülen 660 gün (22 ay) içinde tamamlanması ve 2007 yılının ilk aylarında hizmete girmesi planlanıyor.

Böylece Mayıs ayında başlayacak olan inşaatın 22 ay sonra tamamlanacağı tarih; Mart 2007 olduğu ilan edilmekte idi.
İBB nin sitesinde yer alan, İnönü Caddesi’nin karayolu araç trafiğine açık olacağını ve istasyon imalatları sırasında da tamamen kapatılmayıp sadece bir kısmının kapanacağını ilan etmiştir. Ancak bugün gelinen noktanın ilan edilenden çok büyük bir farklılık gösterdiği ortadadır.

Yine aynı gün İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu’nun iddialı açıklamaları şu şekildedir, “ İzmir’in tek çıkar yolu olan metro ve hafif raylı sistem ile toplu ulaşım için tüm kaynaklarımızı seferber ettik. Önceliğimiz ulaşımda metrodur. Bu doğrultuda metronun 2. aşamasını hızlı şekilde devreye sokacağız”

3 Ocak 2005 tarihinde yapılan açıklamaya göre Nisan’da temelinin atılacağı açıklanan metro inşaatının ihalesi, Nisan ayına 4 gün kala 27 Mart’ta sonuçlandırılabilmiştir. Bu tarihte kamuoyuna verilen bilgiler aşağıdadır.

İhale Bayındır İnşaat’ın, 22 ayda tamamlanacağı ve 2007 yılının ilk aylarında devreye gireceğini açıkladı

Görüldüğü gibi 27 Mart ile 11 Nisan tarihleri arasında sözleşme imzalanacağı ilan edilmiş ve Mayıs ayında inşaata başlanacağı kamuoyuna duyurulmuştur. İhaleyi alan Bayındır inşaatın, 2001 yılında İstanbul’da Otogar-Bağcılar metro inşaatını, krizi gerekçe göstererek yarım bıraktığı ve sözleşmeyi feshettiğini göz önünde bulundurursak, İBB yönetiminin bu önemli detaydan haberdar olmadıkları ve işi verdikleri firmayı titizlikle araştırmadıkları ya da ihalenin idari ve teknik şartnamesini iyi hazırlamadıkları sonucunu çıkarmak mümkündür.

Kanunlarda ihale ile ilgili düzenlemeler net olarak açıklanmış ve ilgili kamu kuruluşunun teknik ve idari şartname hazırlamada gerekli hakları bulunmaktadır. Yani İBB, 2001 yılındaki fesih olayını iyi analiz edip olası tehlikeleri önceden görecek bir vizyonla ihale şartnamesine “son 5 yıl (ya da 10 yıl) içinde metro işi yapıp bitirmek” gibi bir madde ekleyerek, ilgili firmayı ihale dışı bırakabilirdi.

Ya araştırmadı, ya da araştırdı, gereğini yapmadı diyelim ve yazıya devam edelim.

25 Mayıs 2005, yer teslimi ve işe başlama, Üçkuyular’da pazaryerinin önünde proje kapsamında yapılacak istasyon için çalışmalara başladı.
29 Mayıs 2005 metro inşaatının temel atma töreni;
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu, “3 Haziran 2005 Cuma günü saat 11.00’de Üçkuyular-Üçyol arasında hizmet verecek olan metromuzun temel atma törenini gerçekleştireceğiz. Tüm İzmirlileri törene davet ediyorum. Törenimizi coşkuyla yaparak, işlerimizi en kısa zamanda bitirip, yeni hattımızı hizmete alacağız. Hem metronun 5. yılının hem de yeni projemizin İzmirlilere hayırlı olmasını diliyorum” diye konuştu.

Görüldüğü gibi, 3 Ocak 2005 tarihinde yapılan açıklamaya göre, Şubatta ihalesinin yapılıp Nisan’da temelinin atılacağı metro inşaatının ihalesi Mart ayında yapılıp sözleşme Nisan ayında imzalanmış ve Mayıs ayında da temel atılamamıştır. Temel atma tarihinin 3 Haziran’da yapılacak olması, inşaata daha çivi bile çakmadan 2 ay gecikme olmuştur. Burada, metro sürecinin ilan edildiği Ocak 2005′ten Haziran 2005′e kadar geçen 5 aylık süreç dikkatlerden kaçmamalıdır. Çünkü hızlı bir şekilde yapıp bitireceğiz denilen inşaatın başlama süreci bile en az 5 ay gecikmiştir.

19 Ekim 2005: Metro inşaatının 4. ayında medyada yer alan haberler şöyledir:

ÜÇYOL-ÜÇKUYULAR VE ALİAĞA MENDERES HATLARI HIZLA İLERLİYOR

Metro 2007′de bitecek, İki yılda tamamlanması hedeflenen projenin hızlanması için üç ayrı noktada çalışma var

Görüldüğü gibi İBB ve medyanın, metronun 2005′te biteceğine olan inancı, inşaatın ilk 4 ayında devam etmektedir. Yüklenici firma tarafından farklı noktalarda başlatılan inşaat çalışmalarında, şaft açma ve yaklaşım tünellerinin açılması işleri başlatılmış olup 200 m geride kalmıştır.

23 Aralık 2005, manşetlere taşınan bomba niteliğindeki haberlerde,
Üçyol- Üçkuyular arasındaki metro çalışmasını, Güzelyalı’daki yer altı deresi engelledi.

Metro 100 gün gecikecek, Üçyol-Üçkuyular Metro Projesi “yeraltı deresi” engeline takıldı. Güzelyalı Tansaş önündeki parkta açılan bacadan yerin yaklaşık 25 metre altına indirilen iş makineleri, saniyede 4 litre akan yeraltı suyuyla karşılaştı.

Yeraltı suları nedeniyle güçlükle tünel delme çalışmalarına devam edilirken, iş programında da aksama oldu. Proje’nin Güzelyalı Tansaş önündeki 200 metrelik etabın 200 günde bitirilmesi öngörülürken, yeraltı suları nedeniyle yaklaşık 100 günlük gecikme yaşanacağı belirtildi.

Metro bitişi Eylül 2007′ye kaldı, Güzelyalı’da yer altında bulunan, dereden akan su, proje yapımından sonramı oluşmuştu, böyle bir şey olamayacağına göre, jeolojik etütler ne kadar sağlıklı yapılmıştı, Çünkü zemin etütlerine göre hazırlanan metro projeleri, daha inşaat başlamadan güzergah revizyonlarına tabi tutulabilirdi. İyi bir zemin etüdü yapılarak yer altındaki dere suyu tespit edilebilir ve tünel güzergâhı bu dereden en asgari şekilde etkilenecek bir güzergah belirlenebilirdi. Ancak bu yapılmadığından dolayı “kervan yolda düzülür” felsefesi yine hakim oldu ve metro inşaatı başladıktan sonra revizyonlara gidildi. Bu aynı zamanda Güzelyalı’da yapımı planlanan istasyonun iptal edilmesine giden sürecin başlangıcıdır.

Bütün bu olumsuzlukların ardından, birde yüklenici firmanın teminat krizi olayı gündeme gelmişti, yüklenici firma TMSF ye olan borçlarından dolayı, İBB den alması gereken avansı alamıyordu ve bu yüzden işçiler parasını alamıyordu, Tüm bu gelişmelere rağmen, İBB inşaatın bitmesini tehlikeye düşürecek bir boyutta olmadığını açıklıyordu. Kimse sormuyordu, ey büyük başkan TMSF ye borçu olan bir yükleniciyle nasıl anlaştınız, diye bu gelişen durum kaçınılmazdı.
29 Mart 2006: İBB müteahhit firma ile fesih sürecine girdi ve firmaya ihtar çekti. Firmaya eksiklerin tamamlanması için 40 gün süre verildi. Firmanın isteği üzerine süre, bu süre 180 güne (6 ay) çıkarıldı. 6 aylık süre 26 Ekim 2006′da doluyor.

4 Nisan 2006: İBB çektiği ihtarın ardından geçen 2 aylık sürede yaptığı değerlendirmelerden sonra yüklenici ile sözleşmenin feshedilmesine karar vermiştir.

İBB Başkanı Aziz Kocaoğlu, ‘Bayındır İnşaat’ın kazandığı ihale sürecini masaya yatırdık ve sözleşmenin feshine karar verdik. İlgili prosedür bugün başlıyor, konuyu değerlendireceğiz. Firmadan kaynaklanan gecikme nedeniyle her türlü uyarıyı yaptık, iyi niyetle bekledik. Üçyol-Üçkuyular metro hattı inşaatında Bayındır İnşaat ile ilişkileri bitiriyoruz’ diyordu.

Aziz Başkan ihaleyi alan firmayı daha önce neden masaya yatırmadınız?
Görüldüğü gibi Mayıs 2005′te başlayan inşaat süreci daha 1 yıl bile dolmadan Nisan 2006′da sözleşmenin fesh edilmesiyle tamamen durmuştur. Dört önemli sorun vardır, Güzelyalı’daki yer altı suyu, yüklenicinin teminat alamaması, yüklenici firmanın bankadan teminat alınmadığı için İBB'nin avans ödememesi, yüklenici firmanın taşeronlara ödemelerde sıkıntısıdır.

Bu 4 önemli soruna bakıldığında, olayların nasıl bir zincirleme ile gerçekleştiği, aşikardır, şimdi büyük başkana sormak lazım
TMSF ye borcu olan bir yükleniciye bu işi nasıl verdiniz?

Bayındır İnşaat’ın 2001 yılında metro inşaatını yarım bıraktığını bilmiyor muydunuz?

STFA-SMALLY Müşavirlik, tüm bu gelişmelerde, sadece seyrediyor mu? İBB bürokratları da seyir locasında, yerlerini almış sadece seyretmekteler mi?

Gelecek yazımda, Burhan Özfatura, Hanefi Caner, Binali Yıldırım, Bozoğlu inşaat, Öztaş İnşaat ve elbet Aziz Başkan ve bürokratlarıyla değerlendirmeye devam